Batı Ermenistan Cumhuriyet’i Egitim Bakanı Vrezh Kosayan’ın Ermenistan-Diaspora 6. Konferansında “Batı Ermenistan ve Turkiye Cumhuriyeti’nde Batı Ermenice’nin eğitim olanakları üzerine yaptığı konuşma”

Ermeni Soykırımı dolayısıyla sadece 1,5-2 milyon yurttaşlarımızın hayatlarını değil, aynı zamanda anavatanımızı ve dilimizi de kaybettik. Kültürümüzü, örf-adetlerimizi, geleneklerimizi kaybettik. Ulusal kimliğin korunmasının em önemli teminatlarından biri de anadildir. Bir ulus anadili sayesinde kendi kimliğini ve ulusun geri kalan bütün diğer unsurlarını; kültürünü, geleneklerini, inançlarını vb. koruyabilir.

Batı Ermenitan’ı kaybederek ve dünyanın dört bir tarafınna yayılarak Batı Ermenice’nin  normal gelişme imkanlarını kaybettik.

BM Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESKO) 2010 yılında Batı Ermenice’ği nesli tükenmekte olan diller listesine aldı. Bu demektir ki, Ermeni çocukları artık Batı Ermenice’yi anadil olarak okullarda okumamakta ve giderek Batı Ermenice’yi konuşanların sayısı azalmaktadır.

Batı Ermenice buğün İstanbul’da, Ortadoğu’daki Ermeni topluluklarında ve Suriye’ den Ermenistan’a göç eden ermeni ailelerinde konuşuluyor.

Batı Ermenice’yi konuşanların dünyanın dört bir yanına dagılmış olmaları, Ermeni ve Ermenice olmayan bir ortamda bulunmaları, dolayısıyla doğal olarak bu koşullarda anadilini ve Ermeni Kimliğini korumak çok zor.

Bugün İstanbul’da takriben 60 000 Ermeni yaşamaktadır. Topluluğun burada 18 ermeni okulu var. Bu okullarda Batı Ermenice’de öğretiliyor, ancak anadil olarak değil de ikinci bir dil olarak. Diğer bütün dersler Türkçe’dir. Denilebilirki öğrenciler Batı Ermenice’yi okullarda, aile içnde ögrenmekte ve günlük hayatta Batı Ermenice’yi çok az kullanmaktadır. Bu da Batı Ermenice’nin Ermeni cevrelerde zayıflamasına neden oluyor.

 Batı Ermenistan’daki musulmanlaşmış, kürtleşmiş Ermenilerin sayısı 4-5 milyona ulaşıyor. Bunlardan bazıları köklerinin bilincine vararak, Ermeni köklerine geri dönüyor, isimlerini, soyisimlerini değiştiriyor ve en önemlisi Ermenice öğrenmek istiyor. Batı Ermenice’yi bu gibi Ermenilerin vasıtasıyla da koruma ve geliştirme imkanımız var.

Batı Ermenistan Eğitim Bakanlığı kendi imkanları dahilinde uzun zamandır vatandaşlarımız için  ermenice dil kursları açmak konusunda yardımcı olmaktadır. Buğün Dersim’deki, Diyarbakır’daki ve Muş’taki Kürtleşmiş-musulmanlaşmış Ermenilerden topluluklar oluşmaktadır.  Dersim’de ve Muş’ta ara sıra Batı Ermenice dil kurslari düzenlenmektedir.

Imkanlarımız çok sınırlı ve yardıma ihtiyaç vardır. Batı Ermenice’yi yerinde veya internet üzerinden ögretecek dil uzmanlarını bulmakta zoluklarımız var.

Ermenistan Diaspora Bakanlığı, Eğitim Bakanlığı ve diğer kültür kurumları bu konuda katkı verebilir, mesela; Batı Ermenice öğretmenler ve uzmanlar hazırlamak ve yetiştirmek, Batı Ermenistan’dan dil öğrenmek isteyen ve daha sonra geri dönerek başkalarına dil ögretmek isteyen gönüllüleri davet etmek. Bu süretle yurttaşlarımız anadili ögrenme fırsatına sahip olurlar ki, bu da Ermeni Dünyası’nda onların onünde genişçe kapılar açacaktir.

Vrezh Kosayan,

Batı Ermenistan Cumhuriyeti Eğitim Bakanı

Yerevan ,

16 Eylül 2017

 

VI forumu “Ermenistan-Diaspora 2017”

ՀայաստանՍփյուռք 6-րդ համաժողով

IV ՈՒՂՂՈՒԹՅՈՒՆ – ՀԱՅԱՊԱՀՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ՀԻՄՆԱԽՆԴԻՐՆԵՐԸ ,

4.1  Մայրենի լեզուն և դպրոցը հայ ինքնության կռվան